Ueshiba Morihei
(植芝 盛平, 1883 – 1969)
Tổ sư Aikido
AIKIDO
Lịch sử
尊
敬
.
Dịch
và
勤
勉
.
初
心
感
謝
Ueshiba Morihei
Tổ sư Aikido
Hành trình của Ueshiba Morihei – từ một cậu bé tại Tanabe đến một bậc thầy võ thuật – được hun đúc bởi tài năng võ học, chiều sâu tâm linh và sự tận tâm với tinh thần hòa hợp. Những triết lý của ông đã phát triển thành Aikido, một con đường tiếp tục truyền cảm hứng cho các võ sinh trên toàn thế giới.
Tổ sư ở Ayabe 1921
Cuộc sống thời thơ ấu của Ueshiba Morihei
Ueshiba Morihei, Tổ sư của Aikido, sinh năm 1883 tại làng Nishinotani (nay là thành phố Tanabe, tỉnh Wakayama) trong một gia đình nông dân giàu có. Cha của ông, Ueshiba Yoroku, là một lãnh đạo địa phương đáng kính, nổi tiếng với sức mạnh thể chất, trong khi mẹ ông, Ueshiba Yuki, xuất thân từ dòng tộc danh giá Itokawa.
Thuở nhỏ, Ueshiba có thể trạng yếu, tính cách hướng nội và ham mê sách vở. Ông học Cửu Kinh tại một ngôi chùa địa phương, đồng thời bày tỏ niềm yêu thích với toán học và các thí nghiệm vật lý. Lo lắng về sự ốm yếu của con trai, cha ông đã khuyến khích ông tham gia đấu sumo cùng con cái của các ngư dân địa phương. Quá trình rèn luyện này giúp ông trở thành một thanh niên tràn đầy năng lượng và ý chí kiên định, đồng thời ông cũng yêu thích lặn biển và săn cá bằng lao.
Sự Nghiệp Ban Đầu Và Quá Trình Rèn Luyện Võ Thuật
Sau khi hoàn thành việc học tại Trung học Tanabe, Ueshiba làm việc một thời gian ngắn tại Sở Thuế Tanabe. Tuy nhiên, ông đã từ chức do liên quan đến một tranh chấp về quyền đánh bắt cá. Năm 1902, ông chuyển đến Tokyo và thành lập Công ty Thương mại Ueshiba, một doanh nghiệp bán buôn văn phòng phẩm. Trong thời gian này, ông tập luyện Tenjin Shinyo Jujutsu và kiếm thuật Shinkage Ryu. Không may, ông mắc bệnh tê phù (beriberi), buộc phải trở về Tanabe để dưỡng bệnh. Quyết tâm phục hồi sức khỏe, ông rèn luyện cơ thể bằng cách chạy chân trần qua những cánh đồng và núi non, giúp tăng cường thể lực và sức bền.
Năm 1903, Ueshiba gia nhập quân đội Nhật Bản và tập luyện dưới sự hướng dẫn của Masakatsu Nakai, một bậc thầy của Yagyu Shingan Ryu Jujutsu. Kỹ năng xuất sắc của ông trong hành quân và đấu lê đã giúp ông có được danh tiếng là “Tấm gương mẫu mực của một người lính”. Ông thậm chí còn được giao nhiệm vụ làm huấn luyện viên đấu lê thay thế. Mặc dù từng cân nhắc theo đuổi sự nghiệp quân sự, nhưng cuối cùng ông đã trở về quê nhà theo mong muốn của cha mình. Đến năm 1908, ông nhận được chứng chỉ Yagyu Shingan Ryu từ Masanosuke Tsuboi, đánh dấu bước tiến quan trọng trong hành trình võ thuật của mình.
Trở về Tanabe, Ueshiba cảm thấy mất phương hướng cho đến khi cha ông cải tạo kho thóc thành một võ đường judo và mời Kiyoichi Takagi (sau này đạt 9 đẳng Kodokan Judo) đến giảng dạy. Đắm mình trong judo, ông nhanh chóng phát triển niềm đam mê võ thuật và thu hút nhiều thanh niên khác cùng tham gia tập luyện với mình.
Định cư tại Hokkaido và Cuộc Gặp Gỡ với Sokaku Takeda
Năm 1912, Ueshiba dẫn đầu một nhóm người di cư đến Hokkaido trong khuôn khổ chương trình khai hoang đất do chính phủ khởi xướng. Mặc dù điều kiện khắc nghiệt, ông đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển cơ sở hạ tầng, bao gồm trường tiểu học, khu phố mua sắm và khu dân cư. Nhờ tài lãnh đạo xuất sắc, ông được người dân nơi đây tôn vinh với danh hiệu “Vua của Shirataki”.
Trong thời gian này, ông cũng đối đầu với một băng nhóm yakuza để giải cứu những lao động bị ngược đãi, càng củng cố thêm danh tiếng của mình. Trong một chuyến công tác đến Engaru, ông gặp Sokaku Takeda, bậc thầy của Daito Ryu Aikijujutsu. Bị cuốn hút sâu sắc bởi kỹ thuật của Takeda, Ueshiba trở thành môn đệ của ông và sau đó xây dựng một võ đường tại Shirataki, mời Takeda đến giảng dạy. Đến năm 1915, ông đã đạt được chứng chỉ “bí truyền” (secret art) của Daito Ryu, đánh dấu bước tiến quan trọng trong hành trình võ thuật của mình.
Ueshiba Morihei
Tổ sư Aikido
Ueshiba Morihei – Tổ sư Aikido
Giác Ngộ Tâm Linh và Ảnh Hưởng của Oomoto
Đến năm 1919, Ueshiba nhận được tin cha mình lâm bệnh nặng. Trên đường về quê, ông ghé qua Ayabe, Kyoto, nơi ông gặp Onisaburo Deguchi, lãnh đạo của phong trào tôn giáo Oomoto. Bị ảnh hưởng sâu sắc bởi những giáo lý của Deguchi về tình yêu thương và sự hòa hợp vũ trụ, ông quyết định gia nhập Oomoto vào năm 1920.
Với sự khuyến khích của Deguchi, Ueshiba dành trọn tâm huyết cho võ thuật. Ông thành lập Ueshiba Juku Dojo tại Ayabe, nơi kết hợp giữa rèn luyện thể chất và tu dưỡng tinh thần. Năm 1922, ông đổi tên môn võ của mình thành Aiki Bujutsu, đánh dấu sự kết hợp sâu sắc giữa kỹ thuật chiến đấu và triết lý hòa hợp.
Sự Khai Sinh của Aikido và Quá Trình Mở Rộng đến Tokyo
Năm 1925, danh tiếng võ thuật của Ueshiba đến tai Đô đốc Isamu Takeshita, dẫn đến một buổi biểu diễn trước Bá tước Gonnohyoe Yamamoto. Ấn tượng trước kỹ năng của ông, Yamamoto đã khuyến khích ông giảng dạy Aikido cho hoàng tộc và các sĩ quan quân đội.
Đến năm 1927, Ueshiba chuyển đến Tokyo, ban đầu thành lập một võ đường tạm thời tại Shiba trước khi hoàn thành Kobukan Dojo (nay là Aikikai Hombu Dojo) vào năm 1931. Ban đầu, việc nhập môn bị giới hạn cho giới quý tộc, sĩ quan cảnh sát và quân đội, và các học viên phải có hai người bảo lãnh mới được chấp nhận.
Trong những năm 1930 và 1940, Ueshiba huấn luyện các sĩ quan quân đội tại Trường Lục quân Toyama, Trường Tình báo Nakano, và Học viện Hải quân. Trong khi đó, Aikido tiếp tục lan rộng thông qua tổ chức Dai Nihon Budo Sen’yokai, tổ chức này phát triển lên 129 chi nhánh với hơn 2.400 thành viên.
Ẩn Tu tại Iwama và Sự Tiến Hóa Tâm Linh của Aikido
Năm 1935, dự đoán trước sự tàn phá của chiến tranh, Ueshiba mua đất tại Iwama, tỉnh Ibaraki, với mục tiêu xây dựng một lối sống tự cung tự cấp, kết hợp giữa võ thuật và nông nghiệp.
Đến năm 1942, Ueshiba giao lại võ đường Tokyo cho con trai mình, Ueshiba Kisshomaru, và lui về Iwama. Tại đây, ông tập trung vào việc đào sâu nền tảng triết lý và tâm linh của Aikido. Trong khi đó, Kobukai (tiền thân của Aikikai) được Bộ Y tế và Phúc lợi Nhật Bản chính thức công nhận là một tổ chức pháp nhân.
Di sản và Ảnh hưởng
Hành trình của Ueshiba Morihei – từ một cậu bé yếu ớt ở Tanabe đến một bậc thầy võ thuật với tầm nhìn sâu rộng – được hun đúc bởi sự rèn luyện thể chất, sự giác ngộ tâm linh và ý thức trách nhiệm sâu sắc đối với nhân loại. Những triết lý của ông đã phát triển thành Aikido, một môn võ thuật nhấn mạnh sự hòa hợp, vô kháng và sự thống nhất giữa thân, tâm và tinh thần.
Ngày nay, Aikido được hàng triệu người trên khắp thế giới thực hành, tiếp nối tầm nhìn của Ueshiba về võ thuật như một con đường hướng đến hòa bình và sự hoàn thiện bản thân.
Ueshiba Kisshomaru
Đạo Chủ đời thứ hai
Hy Vọng “Đưa Aikido Đến Gần Hơn Với Công Chúng”
Tầm nhìn và sự kiên trì của Ueshiba Kisshomaru đã chuyển đổi Aikido từ một môn võ thuật độc quyền cho một số ít thành một bộ môn được thực hành trên toàn cầu. Nguyên tắc “đưa Aikido đến gần hơn với công chúng” của ông vẫn là nền tảng cho sự phát triển hiện đại của môn võ này.
Tổ sư và Ueshiba Kisshomaru, Nhị Đại Đạo Chủ, trước Hombu Dojo vào giữa những năm 30 của thời kỳ Showa.
Vai Trò của Ueshiba Kisshomaru đối với Sự Phát Triển của Aikido
Nhìn lại lịch sử Aikido, chúng ta luôn thấy rõ sức ảnh hưởng không thể phủ nhận của Ueshiba Morihei, thiên tài võ thuật mà từ ông mọi thứ được bắt đầu. Tuy nhiên, ban đầu Tổ sư chỉ truyền dạy môn võ khi ấy được gọi là “aiki-budo”cho một nhóm rất giới hạn—gồm quân nhân, quý tộc và các doanh nhân danh giá.
Tuy nhiên, sự lan tỏa của Aikido đã được hiện thực hóa nhờ những người nhận ra giá trị sâu sắc của môn võ này. Trong số đó có Đô đốc Isamu Takeshita, người đã mời Tổ sư đến Tokyo; Kozaburo Okada, người giới thiệu võ thuật của ông tới giới doanh nhân và tài chính; Kin’ya Fujita, người tích cực vận động để Aikido được công nhận là một tổ chức pháp nhân; và Teruzo Miyasaka, người đã hỗ trợ tài chính quan trọng trong quá trình thành lập tổ chức.
Giữa những nỗ lực đó, Ueshiba Kisshomaru—người đảm nhận vị trí Doshu đời thứ hai—đã đóng vai trò then chốt trong việc tổ chức và phát triển Aikido. Chính nhờ tầm nhìn sâu rộng và lòng kiên định của ông, Aikido đã trở thành một môn võ thuật được thực hành rộng rãi trên toàn thế giới.
Tái Thiết Aikido trong Giai Đoạn Hậu Chiến ở Nhật Bản
Năm 1942, môn võ thuật “Aiki-budo” chính thức được đổi tên thành “Aikido”. Cũng trong năm này, Ueshiba Kisshomaru, khi mới chỉ 21 tuổi và vẫn đang là sinh viên Đại học Waseda, được bổ nhiệm làm Giám đốc Hombu Dojo trực thuộc tổ chức Kobukai. Tổ sư nói với ông rằng:
“Con hãy đảm trách các hoạt động xã hội; ta sẽ dành phần đời còn lại của mình để chuyên tâm luyện tập Aikido.”
Vào thời điểm đó, chiến tranh Thái Bình Dương đã bùng nổ, và Nhật Bản bắt đầu bước vào một thời kỳ đầy biến động.
Vào ngày 15 tháng 8 năm 1945, chiến tranh kết thúc. Chỉ thị của Tổ sư “bảo vệ võ đường đến chết” đã được tuân thủ nghiêm ngặt, và Hombu Dojo đã sống sót qua những trận không kích dữ dội tàn phá phần lớn Tokyo. Võ đường trở thành nơi tạm trú cho những nạn nhân chiến tranh, có thời điểm chứa hơn một trăm người. Một số người trong số họ vẫn ở lại ngay cả sau khi con trai của Kisshomaru ra đời, và hai gia đình vẫn sống ở đó cho đến khi cậu bé được năm tuổi.
Mặc dù võ đường vẫn sống sót, cảnh tượng đổ nát của Nhật Bản sau chiến tranh đã để lại một ấn tượng sâu sắc đối với Kisshomaru. Khi nghe Lệnh của Hoàng đế Showa về việc Nhật Bản đầu hàng, ông đã nhớ lại cách mà ông và một người bạn đã quỳ rạp xuống trước Hoàng Cung, rơi những giọt nước mắt đắng cay. Nhiều người bạn của ông đã hy sinh khi là những học sinh lính trên các chiến trường.
Suốt phần đời còn lại, mỗi lần đi qua Đền Yasukuni trên đường đến Nippon Budokan, Kisshomaru đều cúi đầu lặng lẽ để tưởng nhớ. Nỗi đau sâu sắc và sự kính trọng đối với những người đã hy sinh càng làm củng cố quyết tâm của ông trong việc phát triển môn võ của cha mình. Ông tin rằng Aikido có thể phục hồi tinh thần của người dân Nhật Bản và trở thành một giá trị có thể được chia sẻ ngay cả với các quốc gia chiến thắng.
Sự Chuyển Mình của Aikido và Ảnh Hưởng của Chiến Tranh
Năm 1947, giữa sự hỗn loạn hậu chiến của Nhật Bản, Kisshomaru đã tổ chức lại Kobukai Foundation thành Aikikai Foundation, hiện nay có trụ sở tại Aiki-en ở Iwama. Ông đã gửi yêu cầu lên Bộ Giáo dục để sửa đổi điều lệ của tổ chức này.
Vào tháng 2 năm 1948, Bộ Giáo dục đã chính thức phê duyệt yêu cầu. Ueshiba Morihei được chính thức chỉ định làm Đạo Chủ đời thứ nhất của Aikido, trong khi Ueshiba Kisshomaru trở thành Giám đốc Hombu Dojo. Từ thời điểm đó, Kisshomaru đã cống hiến hết mình cho việc phổ biến Aikido.
Năm 1949, Kisshomaru bắt đầu lại việc tập luyện đều đặn, và đến năm 1951, ông chuyển Hombu Dojo từ Iwama trở lại Tokyo.
Ueshiba Kisshomaru
Đạo Chủ đời thứ hai
Hy Vọng “Đưa Aikido Đến Gần Hơn Với Công Chúng”
Ueshiba Kisshomaru, Đạo chủ đời thứ hai năm 1958.
Di sản bất hủ
Sự cống hiến của Kisshomaru đã biến Aikido từ một môn võ thuật dành riêng cho một số ít thành một môn võ mà mọi người từ mọi tầng lớp xã hội đều có thể thực hành. Niềm tin của ông vào việc phổ biến Aikido đã trở thành một nguyên tắc chỉ đạo, tiếp tục hình thành sự phát triển toàn cầu của môn võ này cho đến ngày nay.
Nhờ những nỗ lực của ông, Aikido hiện nay được công nhận trên toàn thế giới như một con đường hướng tới sự hoàn thiện bản thân, hòa hợp và hòa bình, luôn giữ vững những giá trị mà ông đã không ngừng cống hiến để gìn giữ.
Thử Thách và Sự Phát Triển
Cách tiếp cận của ông không phải không gặp phải sự tranh cãi. Thậm chí, một bậc thầy cao cấp của Aikikai đã cho rằng việc cử các huấn luyện viên đến các câu lạc bộ phi lợi nhuận của trường đại học là một sai lầm. Mặc dù có những lo ngại như vậy, Kisshomaru không bao giờ dao động trong cam kết của mình đối với chính sách này.
Theo thời gian, sự phát triển của Aikido đã chứng minh ông là người đúng. Nhiều đệ tử trước chiến tranh của Tổ sư đã tiếp tục tập luyện trở lại và thành lập các võ đường địa phương, sau này trở thành các chi nhánh liên kết của Aikikai. Trong khi đó, các học viên từ các câu lạc bộ đại học đã thành lập các câu lạc bộ Aikido dành cho các chuyên gia làm việc.
Ý tưởng về việc quảng bá Aikido tại các trung tâm giáo dục văn hóa ban đầu đã bị bác bỏ. Tuy nhiên, nhờ vào sự kiên nhẫn và bền bỉ của Kisshomaru, cuối cùng nó đã trở thành một con đường thành công khác cho sự mở rộng của Aikido.
Triết Lý "Đưa Aikido Đến Gần Hơn Với Công Chúng"
Tâm điểm trong tầm nhìn của Kisshomaru là niềm tin rằng:
“Budo sẽ không có giá trị nhiều trong thế giới hiện đại nếu nó không thể được thực hành bởi bất kỳ ai, bất kể tuổi tác, và không liên kết với cuộc sống hàng ngày của chúng ta.”
Triết lý này đã trở thành nền tảng cho sự mở rộng Aikido sau chiến tranh. Để biến điều này thành hiện thực, ông tập trung vào các sáng kiến như:
- Cử huấn luyện viên đến các câu lạc bộ đại học và võ đường quốc tế.
- Tổ chức các buổi biểu diễn công khai.
- Mở các lớp Aikido tại các trung tâm giáo dục văn hóa.
- Xuất bản sách về Aikido
Từ góc độ tài chính, sẽ có lợi hơn nhiều nếu chỉ dạy cho các giới chức và chuyên gia. Tuy nhiên, khác với cha của mình—người đã hạn chế Aikido chỉ dành cho một nhóm nhỏ trước chiến tranh—Kisshomaru đã chọn ưu tiên các câu lạc bộ sinh viên đại học.
Ông tin rằng những võ sinh trẻ sẽ tiếp tục luyện tập sau khi tốt nghiệp, cuối cùng trở thành những nhân vật có ảnh hưởng trong xã hội và củng cố nền tảng của Aikido.
Vào thời điểm đó, các trường đại học ở Nhật Bản còn ít, nhưng lại cung cấp những trải nghiệm học thuật và văn hóa phong phú, tạo ra những nhà lãnh đạo tương lai. Kisshomaru mong muốn Aikido sẽ phát triển mạnh mẽ trong thế hệ mới này.
Ueshiba Moriteru
Đạo Chủ đời thứ ba
“Một thành viên trong gia đình Ueshiba nên đảm nhận việc huấn luyện tại Hombu Dojo ít nhất một lần mỗi ngày.”
Doshu trình diễn kỹ thuật Shiho-nage.
Sự Kế Nhiệm của Ueshiba Moriteru làm Đạo Chủ
Ueshiba Moriteru kế nhiệm làm Đạo Chủ vào năm 1999, sau khi cha ông, Ueshiba Kisshomaru, Đạo Chủ đời thứ hai, qua đời. Quá trình chuyển giao quyền lãnh đạo của ông là kết quả của nhiều năm chuẩn bị dưới sự chỉ dẫn của cha, đảm bảo sự tiếp nối suôn sẻ trong sự phát triển của Aikido.
Ueshiba Kisshomaru đã đóng vai trò quan trọng trong việc hiện đại hóa và mở rộng Aikido ra toàn cầu. Tuy nhiên, vào những năm cuối đời, sức khỏe của ông suy yếu, dẫn đến nhiều lần nhập viện trong khoảng thời gian từ 1997 đến 1998. Dù bệnh tật, ông vẫn kiên định với trách nhiệm của mình, tiếp tục giám sát các hoạt động liên quan đến Aikido. Ông qua đời vào ngày 4 tháng 1 năm 1999, ở tuổi 77.
Vào thời điểm kế nhiệm, Ueshiba Moriteru 47 tuổi, đúng tuổi mà cha ông, Ueshiba Kisshomaru, đã nhận vai trò từ Tổ sư Ueshiba Morihei. Sau nhiều năm làm việc chặt chẽ với Ueshiba Kisshomaru trong việc quản lý Aikikai Foundation, Ueshiba Moriteru đã được chuẩn bị kỹ lưỡng để đảm nhận vai trò lãnh đạo. Việc ông kế nhiệm đánh dấu sự tiếp nối di sản của Aikido, với mục tiêu bảo tồn các nguyên tắc của môn võ trong khi tiếp tục thúc đẩy sự phát triển của nó trên toàn cầu.
Với vai trò là Doshu, Ueshiba Moriteru đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc rèn luyện tại Hombu Dojo như nền tảng cốt lõi của việc thực hành Aikido. Ông cũng chịu trách nhiệm giám sát Tổ chức Aikikai, định hướng cho các aikidoka trên toàn thế giới và duy trì những giá trị truyền thống của môn võ này. Trách nhiệm lãnh đạo dự kiến sẽ được tiếp nối bởi thế hệ kế thừa, khi con trai của ông, Ueshiba Mitsuteru, hiện đang giữ chức vụ Giám đốc Hombu Dojo.
Dưới sự lãnh đạo của Ueshiba Moriteru, Aikido tiếp tục phát triển như một môn võ thuật toàn cầu trong khi vẫn giữ vững những giáo lý của các thế hệ đi trước.
Nguồn: Aikido – The Contemporary Martial Art of Harmony của Ueshiba Moriteru.
